De opkomst en ondergang van de middenstand van Broek op Langedijk. Deel 11.

Broek op Langedijk moet zo rond de jaren dertig van de vorige eeuw zo’n tachtig neringdoenden hebben gehad. Ik heb het in deze niet over winkeliers, want niet elke neringdoende had een winkel, maar handelde vanuit het huis waarin men woonde en waar vanuit ze hun spulletjes verkochten. Naast de bakkers, de kruideniers en slagers waren het veelal weduwen en/of invaliden die met hun handeltje het hoofd boven water probeerden te houden. Veelal ondersteunt door hun kerk en geloofsgenoten. 

De kerk was wat dat betreft het enige sociale vangnet voor hen die buiten het arbeidsproces vielen en daardoor geen inkomsten hadden en aangewezen waren op de liefdadigheid en het armenbestuur van de gemeente.

Een groot deel van mijn eigen foto-archief dank ik aan de voormalig postbode en winkelier Piet Schoenmaker uit Zuid-Scharwoude die heel veel fotoboeken had met ansichtkaarten van Langedijk van Noord tot Zuid. Piet heeft me indertijd ook van veel informatie voorzien over de middenstand van Zuid-Scharwoude en ik mocht van hem veel van zijn ansichtkaarten inscannen. Veel van deze foto’s zijn ook terug te vinden in het beeldarchief van Stichting Langedijker Verleden en de foto’s die ik in deze serie gebruik uit 1967 komen bijna allemaal uit hun archief en zijn ooit in opdracht van de gemeente Langedijk gemaakt om het dorpsbeeld van voor de verkaveling te laten vastleggen.

We blijven nog even stilstaan bij het warenhuis van Maurits Kool.

Toen vader Maurits Kool in 1945 overleed nam zoon Maurits de zaak in Broek op Langedijk over. Zijn één jaar oudere broer Klaas nam in oktober 1945 eenzelfde soort winkel in Noord-Scharwoude over van Piet Kok die de zaak eerder had overgenomen van Boots. Later nam Guus Braam het warenhuis van Klaas Kool over.

Eén van hun kinderen, Marinus (1912-1936), kwam na een avondje stappen met zijn vrienden op de Zuidscharwouderkermis, onderweg naar huis, in conflict met de brigadier van de rijksveldwacht Van den Bosch. Na drie waarschuwingsschoten schoot de brigadier met een schot, gericht op de benen, Marinus Kool dood. Hij werd in het hart getroffen en overleed ter plekke. Drie van zijn vrienden werden ongeveer een maand later tot een jaar gevangenisstraf veroordeeld wegens openlijke geweldpleging jegens een ambtenaar in functie. Later dit jaar komt deze kwestie hier nog uitgebreid aan de orde.

Dit stukje Dorpsstraat was een geliefde stek bij de ansichtkaart-fotografen. Het pand rechts op de foto is de schoenenzaak van Vroegop later van Vok Hageman. De mensen op de foto voor de gevel van Vroegop staan op de ingang van de Spieringbuurt.

Deze foto is genomen net benoorden de schoenenzaak van Hageman. Half op de foto rechts zien we een woonhuis waar eerst de winkel van Maurits Kool in was gevestigd en waar tot vrij recent “Fysiopraktijk Langedijk” zat. Daarnaast de drogisterij van Kansen. Germann begon hier ooit zijn fysiotherapiepraktijk in combinatie met de voormalige winkel van Kool.

Uit die combinatie is “Fysiopraktijk Langedijk” ontstaan. Inmiddels is bekend dat zij verhuizen naar de locatie aan de Stationsweg waar op de plek van Welgelegen een praktijkruimte komt in combinatie met appartementen.

Naast Kansen zien we de kruidenierswinkel van Ma Kossen, later Kees Kouwen en daarnaast de nieuwe winkel van Maurits Kool (1909-1993), zoon van eerdergenoemde Maurits Kool. Toen Maurits Kool zijn activiteiten beëindigde nam Arie Dekker zijn zaak over en begon daar zijn fietsen winkel in. Zijn werkplaats hield hij nog aan de overzijde van de straat in een schuur achter “Langedijker Welvaren”. De zaak van Dekker werd overgenomen door Hein Dekker en tegenwoordig is het de fietsenzaak van Axel Noort.

1052 Foto uit de serie Fotoverkenning Langedijk Zomer 1967, uitgevoerd in opdracht van de gemeente Langedijk.

In het huis hier in het midden van de foto, net achter de geparkeerde Opel, zat de kruidenierswinkel van J. Kostelijk.

We gaan iets verder de Dorpsstraat in. In het eerste huis hier op de foto zat vroeger de kruidenierswinkel van Naatje Bak en in het huis daarnaast zat de schoenmakerij van Willem de Groot.

Eerste huis rechts staat op Oudekerkpad, net over de brug de achterzijde van de voormalige winkel van Naatje Bak. Daar tegenover met puntdak de voormalige woning van veehouder K. Bakker. Eén van de laatste in Broek op Langedijk staande karakteristieke langhuizen. Voorste deel was het woongedeelte en het achterste deel was de stal dat meestal maar plaats bood aan drie koeien. De langhuizen hadden een aan de noordzijde doorgaand dak. In dat lage gedeelte zaten de bedstedes van het huis. Midden in het huis zat de stookplaats.

Iets verder noordwaarts treffen we vier middenstanders naast elkaar.

Het eerste volledige pand op de foto was de kruidenierswinkel van P. Slot. Dit pand is gesloopt en daarvoor in de plaats kwam er een pand met daarin de kapsalon van de dames Nederland en nog weer later de dameskapsalon van Gerard Schouten.

Daarnaast de vis- en groentewinkel van P. Jong, daarnaast bakkerij van Jan Schagen later Vreeken en daar weer naast de manufacturenzaak van Jac. Bakker, later overgenomen door de dames Bakker, in Broek ook wel bekend als ‘Stoffer en Blik’.

Op deze foto is nog net een stukje te zien van de kruidenierswinkel van P. Slot. Daarnaast de groenten- en viswinkel van P. Jong.

Wordt vervolgd.

Dit bericht heeft 5 reacties

  1. Anoniem

    Weet u ook iets van een bloemenwinkel in Broek op Langedijk in de jaren zestig/zeventig waar Wim Mulder werkte? Ik meen in de Dorpsstraat.

  2. Martin Wagenaar

    Voor zover ik weet had Wim Mulder geen bloemenwinkel, maar een ventwijk, meerdere zelfs. Hij begon vanaf zijn huis in de Wilhelminastraat en na zijn verhuizing vanuit de Irenestraat. Het enige planten en bloemenwinkeltje begin jaren zestig was van Pieter Glas en zijn vrouw op de hoek van de Dijk en de Julianastraat. “Floralia” geheten.

  3. Hans de Graaf

    Hoi Martin, Wim Mulder had ergens vanaf de jaren ’70 een bloemenwinkel in dit pand tegenover de Trefpunt kerk.

  4. Martin Wagenaar

    Hoi Hans, dat moet dan zijn geweest in de voormalige dameskapsalon van Gerrit Schouten. Het is mij nooit opgevallen, ben benieuwd in welke periode hij daar heeft gezeten. Bedankt in ieder geval voor de info.

  5. Anoniem

    Dat was in de voormalige dameskapsalon van de dames Nederland. Links woonde en woont nog Jur Wisse en rechts woonde mijn opa en oma Balder, die hun huis huurde van voornoemde dames. Later is die rechterkant verkocht en de voormalige winkel is van Jur.

Geef een reactie