De foto’s in deze serie artikelen zijn overgenomen uit het archief van Stichting Langedijker Verleden, het Regionaal Archief Alkmaar, eigen archief.
Broek op Langedijk moet zo rond de jaren dertig van de vorige eeuw zo’n tachtig neringdoenden hebben gehad. Ik heb het in deze niet over winkeliers, want niet elke neringdoende had een winkel, maar handelde vanuit het huis waarin men woonde en waar vanuit ze hun spulletjes verkochten. Naast de bakkers, de kruideniers en slagers waren het veelal weduwen en/of invaliden die met hun handeltje het hoofd boven water probeerden te houden. Veelal ondersteunt door hun kerk en geloofsgenoten.
De kerk was wat dat betreft het enige sociale vangnet voor hen die buiten het arbeidsproces vielen en daardoor geen inkomsten hadden en aangewezen waren op de liefdadigheid en het armenbestuur van de gemeente.
Zo’n vijftig jaar geleden, tijdens de verkaveling aan de Langedijk, in de periode 1969 – 1973, kocht Van Den Heerik B.V. gronden en water van de gemeente en scheepswerf Bak. In onderling overleg tussen gemeente en de Van den Heerik koopt de laatste de respectievelijke neerzethallen inclusief de fustloodsen en koopt de gemeente de doorvaarveiling en de lighallen. Als belangrijke voorwaarde voor het aangaan van deze overeenkomst stelde de Van den Heerik, dat de te verwerven terreinen en gebouwen dienden te kunnen worden gebruikt voor vestiging van detailhandelsondernemingen. Het gemeentebestuur aanvaardde deze voorwaarde en de transactie werd in 1973 vastgelegd.
Deze transactie heeft achteraf het beeld van de middenstand aan de Langedijk enorm veranderd, maar daarover later in deze serie meer. Op het zuideinde van Broek op Langedijk wil ik beginnen met te beschrijven wat er zoal aan neringdoenden waren.
Het huisje links op de foto was vroeger het kruidenierswinkeltje van de weduwe Pik. Haar man, A. Pik was melkboer. In het huis ernaast zat tuinder Timmerman. De zoon van mevrouw Pik was één van de eerste Pikken die zijn naam in Pikee veranderde. De Algemene Weduwen- en Wezenwet (AWW), die is ingevoerd in 1959, was waarschijnlijk de reden dat mevrouw Pik in 1959 haar winkeltje sloot. De toenmalige AWW voorzag oorspronkelijk alleen in een uitkering aan een vrouw als haar man overleed.
In het pand van de Amsterdam-Rotterdam Bank, tegenwoordig AMRO geheten, zat vroeger de fietsenzaak van P. Weder en was daarvoor nog een café geweest. De fietsenzaak verhuisde een paar panden noordelijker. De bank werd jaren gerund door Jan Gerrit Glas, zoon van Pieter Glas, de bloemist van Floralia en tevens leerkracht van de tuinbouwschool.
Jan Gerrit had er tevens zijn administratiekantoor gevestigd.
Eerste volledige huis was vroeger de mandenmakerij van L. van Zuijdam. Derde huis is de melkzaak van Klaas van der Blom.
De verplaatste rijwielzaak van P. Weder is hier nog net te zien op het stukje huis rechts. Achter het derde huis rechts had Klaas van der Blom later zijn melkzaak.
Naast de melkzaak van Klaas van der Blom, het derde volledige huis rechts, zat vroeger de mandenmakerij van L. van Zuijdam.
Aan de overkant van de weg, het eerste huis links was van kruidenier M. Bult en later de melkzaak van Piet Aardema. Deze werd later door zijn zwager Bram Hoogschagen overgenomen die er een Vége (kruideniers inkooporganisatie) winkel had.
Bram kon de R niet zeggen en het waren niet alleen de kinderen die daar de draak mee staken. Moest er ooit een boodschap ophalen en hoorde een buurvrouw van iets verder op de Dijk zeggen; “Bjam, één ons djop!”
Het eerste huis rechts op de foto werd bewoond door schoenmaker Jo Pluister en later door schoenmaker M. v.d. Zeijde. Derde woning rechts is de Vége van Bram Hoogschagen.
Het vierde huis links was de beschuitbakkerij van K. Kok en later de drukkerij van Wiebe Nijenhuis die in zijn vrije tijd duivenmelker was.
Op deze foto naast de Végé-winkel het woonhuis waar Kostelijk woonde en zijn vrouw een breierij had. Mevrouw Kostelijk had de beschikking over een aantal brei-machines. Kostelijk zelf had achter zijn woning garageboxen die aan bewoners van de prinsessenbuurt werden verhuurd. Melkboer Klaas van der Blom kocht dit pand met de opstallen van waaruit hij zijn melkzaak en rijdende winkel runde.
Ontzettend leuk stukje met ondermeer het huis van mijn schoonouders J.G.Timmerman en Jannie Timmerman-Knibbe, Dijk 53, vanwaar ik hun dochter Ada leerde kennen: een familie met heel veel herinneringen voor mij.Ook de omgeving herken ik nog heel goed, ik heb het over de jaren omtrent 1967 en verder.